8 Ekim 2013 Salı
Gümrük Nedir ?
Bir ülkeye giren ve kanunların tanıdığı istisnalar dışında kalan mal ve eşyadan
sınırlarda, istasyonlarda, hava ve deniz limanlarında alınan vergi ve resimlerdir
GÜMRÜĞÜN AMAÇLARI NELERDİR?
•Devlet Hazinesine Gelir Sağlamak
•Yerli Sanayiyi dış rekabetten korumak
•Ülkeye giren malları
• Ülkeden çıkan malları kontrol altında tutmaktır.
Neler Gümrük Denetimine tabidir?
Türkiye Cumhuriyeti Toprakları, Karasuları, İç suları Hava sahasını kapsayan yerler Gümrük bölgesine giren insan, Gümrük bölgesine giren eşya Gümrük Bölgesine giren taşıtlar gümrük denetimine tabidir.
Gümrük denetimi nasIl tamamlanır?
Gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak hükümlere uyulmasını sağlamak üzere
Eşyanın muayenesini, Belgelerin varlığının, Belgelerin gerçekliliğinin kanıtlanmasını, Fatura hesaplarının, Diğer yazılı belgelerin tetkikini, Nakil araçlarının kontrolünü, bagajların ve kişilerin yanlarında yada üstlerinde taşıdıkları eşyanın kontrolünü yapmak sureti ile tamamlanır.
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Ülkeler Birbirleriyle Neden Ticaret Yaparlar?
YanıtlaSilDünyada hiçbir ülkenin ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda kaynağa sahip olduğu söylenemez. Ülkelerin ihtiyaç duyduklarından fazlasını israf etmesi ise söz konusu olamaz. Bu sebeple ülkelerin kendilerinde fazla olan malları satıp, az olanları satın almaları uluslararası ticarette bulunmaktadır. Ülkeleri birbiriyle ticaret yapmaya iten nedenler şunlardır:
a) Üretim Farklılıkları
a.1. Coğrafi Farklılıklar
a.2. İklim
a.3. Teknoloji
a.4. Yetişmiş işgücü ve gelişmiş girişimcilik ruhu
b) Malların kalite ve kullanışlılık açısından farklı oluşu
c) Fiyat Farklılıkları
d) Tüketici Zevkleri
Pazara giriş şeklini etkileyen unsurların başlıcaları şunlardır:
YanıtlaSil-İşletmelerin Amaç ve Hedefleri
-Girilecek Ülkedeki Siyasi,Ekonomik ve Yasal çevre
-Kaynaklar
-Pazar Potansiyeli
-Rekabet Çevresi
-Ürün Karakteristiği
-Yönetimin Odaklandığı Konular
B2B' nin işlevleri :
YanıtlaSil- Katalog Hizmeti
- Alım Hizmetleri
- Müzayede İşletmeleri
- Değiş Tokuş Hizmeti
E-Ticaretin türleri
YanıtlaSilE-Ticaret ticaret tarafları bakımından dörde ayrılır.
Şirketler Arası (B2B- Business To Business) Elektronik Ticaret
Şirket-Tüketici Arası Elektronik Ticaret
Şirket-Kamu İdaresi Arası Elektronik Ticaret
Tüketici-Kamu İdaresi Arası Elektronik Ticaret
1 ve 4 şıklarda belirtmiş olduğum türler, ticaret hacmi nedeniyle diğer türlerden daha çok gelişmiştir.
Dış ticaret işlemlerinde kullanılan belgelerin belirli bir sistematik içerisinde, anlaşılır bir şekilde açıklanabilmesi için bu belgeler 5 ayrı grupta incelenir. Bunlar;
YanıtlaSil1. Ticari Belgeler (Commercial Documents) : Faturalar, çeki listesi, koli listesi, imalatçı analiz belgesi, kontrol-gözetim belgesi, gemi ölçü raporu.
2. Resmi Belgeler (Official Documents): Dolaşım belgeleri, menşe şahadetnamesi, kontrol belgeleri, konsolosluk faturası, uygunluk belgesi, sağlık sertifikası, veteriner sertifikası, helal belgesi, koşer belgesi, radyasyon belgesi, boykot/kara liste sertifikası, A.T.A karneleri.
3. Taşıma Belgeleri (Transport Documents): Deniz konşimentosu, Özellikli konşimentolar, diğer konşimentolar.
4. Sigorta Belgeleri (Insurance Documents): Flotan sigorta poliçesi, sigorta mektubu, sigorta poliçesi, sigorta sertifikası.
5.Finansman Belgeleri (Financial Documents): Poliçe, bono, rehin senedi, antrepo makbuzu, teslim emri, kontrol ve numune alma yetki belgesi
Dış Ticarette Gümrük Uygulamaları
YanıtlaSilGümrük Mevzuatı ve Uygulamaları
Gümrük Nedir ?
Bir ülkeye giren ve kanunların tanıdığı istisnalar dışında kalan mal ve eşyadan
sınırlarda, istasyonlarda, hava ve deniz limanlarında alınan vergi ve resimlerdir
GÜMRÜĞÜN AMAÇLARI NELERDİR?
•Devlet Hazinesine Gelir Sağlamak
•Yerli Sanayiyi dış rekabetten korumak
•Ülkeye giren malları
• Ülkeden çıkan malları kontrol altında tutmaktır.
Neler Gümrük Denetimine tabidir?
Türkiye Cumhuriyeti Toprakları, Karasuları, İç suları Hava sahasını kapsayan yerler Gümrük bölgesine giren insan, Gümrük bölgesine giren eşya Gümrük Bölgesine giren taşıtlar gümrük denetimine tabidir.
Gümrük denetimi nasIl tamamlanır?
Gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak hükümlere uyulmasını sağlamak üzere
Eşyanın muayenesini, Belgelerin varlığının, Belgelerin gerçekliliğinin kanıtlanmasını, Fatura hesaplarının, Diğer yazılı belgelerin tetkikini, Nakil araçlarının kontrolünü, bagajların ve kişilerin yanlarında yada üstlerinde taşıdıkları eşyanın kontrolünü yapmak sureti ile tamamlanır.
Pazara giriş şeklini etkileyen unsurlar başlıcaları şunlardır ;
YanıtlaSilİşletmelerin amaç ve hedefleri
Girilecek ülkedeki siyasi ekonomik ve yasal çevre
Kaynaklar
Pazar potansiyeli
Rekabet çevresi
Ürün karakteristiği
Yönetimin odaklandığı konular
Uluslararası pazarlara girişte aşağıdaki yöntemlerden faydalanılabilir;
YanıtlaSilDoğrudan (direkt) ihracat
Dolaylı (endirekt) ihracat
Ortak yatırım
Lisans anlaşmaları
İhracat konsorsiyumları
Dış ticaret şirketleri
İhracatta riskleri ortadan kaldırabilmek için;
YanıtlaSil-İyi bir sözleşme,
-Kredi sigortası,
-Taşıma sigortası,
-Kur risklerine karşı türev ürünlerden faydalanılmalıdır.
İhracatın Yararları Ve Ülke Ekonomisine Katkısı
YanıtlaSilBugün işletmelerimiz için uluslararası pazarlar önemli bir yere sahiptir. Uluslararası pazarlar riski fazla, hem girilmesi , hem de girildikten sonrada içinde kalınması zor pazarlardır. Ancak rekabet edildiği takdirde iç pazarla kıyaslanamayacak ölçüde büyük satış ve kar potansiyeli taşırlar. İç pazarda başarılı olan firmalar uluslararası pazarlara girdiklerinde pazar paylarını genişleterek karlılıklarını arttırabilir. Dış pazara açılan firmaların iç pazardaki müşterilere olan bağımlılıkları azalır ve dolayısıyla iç pazardaki durgunluk dönemlerinden etkilenmezler. Firmaların uluslararası pazarlarda elde ettiği bilgi birikimi, yeni teknoloji ve yöntemler kendi ülke ticaretinin de gelişmesine katkıda bulunacaktır. Ayrıca firmaların ihracat performansları arttıkça ülkede yeni iş olanakları oluşacak, işsizlik ve ülkenin dış ticaret açığı da azalacaktır. Örneğin ülkemizin ihracat performansı 2002 yılında yıllık %15’lik artış hızı ile ulaştığı yaklaşık 36,2 milyar dolar seviyesinden sonra İhracatçı Birlikleri kayıt rakamlarına göre 2003 yılında da %32,4 ’lük artış hızına erişmeyi başararak 47,9 milyar dolara varmıştır. 2004 yılında ise her ay ihracat rekorları kırılmakta ve ihracat performansımız gün geçtikçe artmaktadır.
ÜLKELERİ DIŞ TİCARETE İTEN FAKTÖRLER
YanıtlaSilBir ulusal ekonominin dünya ekonomisi ile olan ilişkilerinin nedenlerini dört grupta toplayabiliriz. Şöyle ki bir
kısım malların ihracı bazı malların arzının aşırı bolluğudur. Dış ticarete neden olan diğer bir faktörde, yerli
üretimin ülke gereksinimlerine göre kıt (yetersiz) oluşuyla ilgilidir (ithalat). Bir grup malın ticareti de ülkeler
arasındaki fiyat farklılıklarına bağlanabilir. Son olarak bir grup malın ticareti ise ürün farklılıklarından ileri
gelmektedir. Şimdi ülkeleri dış ticarete iten nedenlere daha yakından bakalım.
Yurtiçi Talep Karşılandıktan Sonraki Üretim Fazlası=
Endüstri devriminden önceki dönemlerde ekonomilerin temel sorunu üretimin nasıl arttırılması
gerektiği iken, bu sanayileşme hareketinden sonra üretilen ürünlere pazar bulunması ve uluslararası
piyasaların nasıl genişletileceği temel sorun oldu. Ülke içindeki talep karşılandıktan sonra üretim fazlası,
ülkelerin dış ticarete girmesini zorunlu konuma getirmektedir.
Yerli Üretimin Yetersizliği=
Dış ticarete neden olan önemli faktörlerden biri de, belirli malların bazı ülkelerde hiç üretilmemesi yada yerli
üretimin iç talebi karşılamaya yeterli olmamasıdır. Günümüzde hiçbir ülke kendi kendine yeterli (otarşi)
değildir. Doğal kaynakların yeryüzünde dengesiz dağılımı, teknik bilgi ve uzman emeğin yetersizliği,
ekonomik gelişme farklılıkları üretim yetersizliğine neden olarak, ülkeleri dış ticarete yönlendirmektedir.
Uluslar arası Fiyat Farklılıkları=
Ülkeler ararsında üretim maliyetleri farklıdır. Teknoloji ve ülkelerin sahip oldukları üretim
faktörlerinin farklılıkları üretim maliyetini etkilerken aynı zamanda ülkeler arasında verimlilik farklarına da
neden olur. Verimlilik farklarından dolayı ülkeler ürettikleri bütün malları değil, bunların içinden en ucuza
üretebildikleri malları yurt dışına satarken, daha yüksek maliyetle ürettikleri malları ithal etme yoluna
gideceklerdir.
Mal Farklılaştırması=
Belirli bir mal grubunu üreten firmalar topluluğuna endüstri denir. Endüstri içindeki bu firmaların ürettikleri
mallar birbirinin benzeri olmakla birlikte tıpa tıp aynı değildir. Malların dış görünüşü, kullanılışı veya faktör
bileşimi farklıdır. Bunun nedeni tüketici tercihlerinin birbirinden farklı olmasıdır. Oldukça geniş bir mal grubu
içinde yerli ve yabancı mallara olan talep yapısı da farklılık gösterir.
Dış ticaret yararları;
YanıtlaSilÜlkeleri dış ticarete yönlendiren üç temel neden vardır; Fiyat farklılıkları, Üretim fazlalığı ya da azlığı ve ürün farklılaştırması.
Mutlak Üstünlükler Teorisi
İktisadın kurucusu olarak bilinen Adam Smith’in geliştirdiği bu teori, ülkelerin diğerlerine göre üretmiş oldukları malda uzmanlaşmaları esasına dayanmaktadır. Örneklersek;
Türkiye’nin kumaş üretiminde çok iyi olduğunu varsayalım fakat Türkiye şarap üretiminde kumaşta olduğu kadar iyi olmadığını düşünelim. Portekiz’in ise tam tersi durumda, şarap üretiminde çok iyi, kumaş üretiminde iyi olmadığını düşünelim. Bu durumda Adam Smith’ e göre, ülkeler üstün olduğu konuda uzmanlaşmalıdır. Yani Türkiye hem kumaş hem şarap üretmek yerine, üstün olduğu konuda çalışmalı kumaş üretimi yapmalıdır, şarap üretimini ise Portekiz’e bırakmalıdır. Bir nevi ülkeler kendi arasında iş bölümü yaparak hem zaman, emek hem de maliyetten tasarruf etmiş olacaktır.
Türkiye’nin hem kumaş hem şarap üretiminde çok iyi olduğunu varsayalım, bu durumda Türkiye Portekiz ile ticaret yapmayacak mıdır? Bu sorunun cevabını Mutlak Üstünlükler Teori’sini geliştiren David Ricardo vermektedir. Türkiye her iki konuda da üstündür, fakat kendi içinde karşılaştırıldığında Türkiye kumaş üretiminde şarap üretimine göre daha üstündür. Diğer bir bakışla, Portekiz her iki konuda da Türkiye’ ye göre dezavantajlıdır, fakat şarap üretiminde daha az dezavantajlıdır. Bu durumda yine iki ülke arasında iş bölümü ve uzmanlaşmaya gitmekte yarar vardır. David Ricardo’nun bu teorisi Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi’dir.
E-Ticaret:
YanıtlaSilİnternet ortamında insanların belirli sistemler üzerinde gerçek ve ya sanal ürünleri para
karşılığında satın alması işlemidir.Kısaca tanımayalacak olursak e-ticarete, ticaretin elektronik
versiyonu diyebiliriz.
Bu tanımın dünyaca kabul görmüş kurumlar tarafından daha resmi şekilde olanı ise şöyledir;
OECD (İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı) Sayısallaştırılmış yazılı metin, ses ve görüntünün
işlenmesi ve iletilmesine dayanan kişileri ve kurumları ilgilendiren tüm ticari işlemlerdir.
ülkeler neden dış ticaret yapar?
YanıtlaSilÜlkeleri dış ticarete yönlendiren üç temel neden vardır; Fiyat farklılıkları, Üretim fazlalığı ya da azlığı ve ürün farklılaştırması.
Mutlak Üstünlükler Teorisi
İktisadın kurucusu olarak bilinen Adam Smith’in geliştirdiği bu teori, ülkelerin diğerlerine göre üretmiş oldukları malda uzmanlaşmaları esasına dayanmaktadır. Örneklersek;
Türkiye’nin kumaş üretiminde çok iyi olduğunu varsayalım fakat Türkiye şarap üretiminde kumaşta olduğu kadar iyi olmadığını düşünelim. Portekiz’in ise tam tersi durumda, şarap üretiminde çok iyi, kumaş üretiminde iyi olmadığını düşünelim. Bu durumda Adam Smith’ e göre, ülkeler üstün olduğu konuda uzmanlaşmalıdır. Yani Türkiye hem kumaş hem şarap üretmek yerine, üstün olduğu konuda çalışmalı kumaş üretimi yapmalıdır, şarap üretimini ise Portekiz’e bırakmalıdır. Bir nevi ülkeler kendi arasında iş bölümü yaparak hem zaman, emek hem de maliyetten tasarruf etmiş olacaktır.
Türkiye’nin hem kumaş hem şarap üretiminde çok iyi olduğunu varsayalım, bu durumda Türkiye Portekiz ile ticaret yapmayacak mıdır? Bu sorunun cevabını Mutlak Üstünlükler Teori’sini geliştiren David Ricardo vermektedir. Türkiye her iki konuda da üstündür, fakat kendi içinde karşılaştırıldığında Türkiye kumaş üretiminde şarap üretimine göre daha üstündür. Diğer bir bakışla, Portekiz her iki konuda da Türkiye’ ye göre dezavantajlıdır, fakat şarap üretiminde daha az dezavantajlıdır. Bu durumda yine iki ülke arasında iş bölümü ve uzmanlaşmaya gitmekte yarar vardır. David Ricardo’nun bu teorisi Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi’dir.
Dış Ticaret için gerekli olan bu temel bilgileri aşağıdaki şe¬kilde özetleyebiliriz:
YanıtlaSila. Ülke: Pazarlama faaliyetinin başlatılarak sürdürüleceği ülke ile ilgili
hem genel, hem de pazarlama konusunu yakından ilgilendiren bilgiler. Bu bil¬giler hedeflenen pazarın genel çerçevesini gösterir.
b. Konum: Pazarın konumu önemlidir. Yakın olması ulaşım masraflarını etkileyecektir. İklim, gerek pazarlanacak olan ürünün türünü, gerekse de pazar¬
lama yapacak kişileri etkileyecektir. Coğrafi konum, ulaşım yöntemini etkileye- ,
çektir. Hatta yakın çevrede yer alan rakip ülkeler, fiyatlarımızı dahi etkileyecektir.
c. Doğal Kaynaklar ve Ekonomik Faaliyet: Doğal kaynak ve ekonomik
faaliyet, o ülkeye yönelik pazarlama bakış açısını doğrudan etkileyecektir.
d. Nüfus özellikleri: Nüfus ve özelliklerinin de pazarlama faaliyeti açı¬sından önemi büyüktür. Tahmini satış miktarım belirlemede, ürün cinsini be¬lirlemede, yaş, cinsiyet, eğitim ve kültür özellikleri çok önemlidir.
e. Altyapı: Altyapı bilgisi; bir yandan pazara girme konusunda bir takım
Kolaylıkların derecesini anlamamızı, öte yandan ülkenin kalkınma düzeyi hakkında fikir sahibi olmamızı sağlar. Burada kastedilen ulaşım imkanları, enerji kaynakları, eğitim müesseseleri gibi altyapı öğeleridir.
f. Ticari Politika: Bir ülkenin ticari politikasının, Dış Ticaret
stratejisinin şekillenmesinde çok büyük önemi vardır. Ülkeler bazı ülkelerle ticareti yasaklamış veya kotalar koymuş olabilir. Gümrük birlikleri ve ekono¬mik entegrasyon kuralları söz konusu olabilir. Aynı durum, pazarlama faaliyeti sapacağınız ülke için de geçerli olabilir. Gümrük kısıtlamaları, çok çeşitli ver¬giler, etiketleme ve paketleme, standardizasyon kuralları koymuş olabilir.
g. Pazar Yapısı: Her ülkenin kendine has bir pazar yapısı mevcuttur. İnsanları, aile yapıları, özel ve kamu kuruluşları, pazarın işleyişi, mali yapısı ile ilgili bilgiler, başarılı bir Dış Ticaret için temel bilgileri teşkil eder.
h. Rekabet: Rekabet iç üreticiden ve diğer ülkelerden gelebilir. Satmaya çalıştığımız mamulün hedeflenen ülkedeki iç üretimi, genellikle önemli ithalat kısıtlamalarının bir habercisidir,
Elektronik Pazar Yeri:ağ pazaryeri,e-pazar ve sanal pazar olarak da adlandırılan e-pazaryerleri çoğunlukla birbirinden daha önce haberdar olmayan alıcı ve satıcılar (tedarikçiler)tarafından karakterize edilir.katılımcı oaln alıcı ve satıcıların merkezi bir pazaryerii üzerinden iletişimde bulunmalarını ve işlem yapmalarını sağlayan sistemlerdir.alıcı ve satıcılarınherikiside pazaryerine ziyaretçi veya aktif pazar katlımcısı olarak yajlaşırlar.
YanıtlaSilDış ticaret işlemlerindeki önemi bakımından bu etkileşimin ikisi irdelenmiştir.bunlar;firmadan firmaya(B2B)ve firmadan tüketiciye (B2C)dir.bu iki terim arasındaki en önemli fark satışın kime yönelik olduğudur.Müşteriler nihai tüketici B2C,müşteriler firma ise B2B kavramı kullanılmaktadır.
YanıtlaSilDış ticaret yapma nedenleri:
YanıtlaSil-Teşvikler ve yardımlar
-Farklılaştırılmış mallar ve talepler
-Yatırım mallarının temininde kolaylık
-İhtiyaç fazlası ürünlerin değerlendirilmesi
-Yeni iş sahalarının açılması
-Sermaye birikiminin sağlanması
-İç ve dış fiyatlar arasındaki farklılık ölçek ekonomileri
gümrük beyanı;
YanıtlaSil1.yazılı olarak
2.sözlü olarak
3.bilgisayar veri işlemi teknigi yoluyla
4.eşya sahibinin bu eşyayı bir gümrük rejimine tabi tutma istegini ifade ettigi herhangi bir tasarruf yoluyla yapılabilir.
E-Ticaretin Ekonomik Hayatta Etkilediği Faaliyetler
YanıtlaSilE-Ticaretin ekonomik hayatta etkilediği faaliyetleri şu şekilde sıralayabiliriz;
· Pazarlama, satış ve promosyon,
· Ön satış, taşeronluk, tedarik,
· Finansman ve sigorta,
· Ticari işlemler: sipariş, teslimat ve ödeme,
· Servis ve bakım,
· Ortak ürün geliştirme ve çalışma,
· Kamu ve özel hizmetleri kullanma,
· Kamu ile ilgili işlemler: vergi, gümrük, vb.
· Teslimat ve lojistik,
· Kamu alımları,
· Muhasebe,
· Elektronik ortamdaki ürünlerin otomatik ticareti,
· Anlaşmazlıkların çözümü.
DIŞ TİCARETTE ÖDEME YÖNTEMLERİ
YanıtlaSilBir dış ticaret işleminde en önemli sorunlardan birisi ihracatçı ile ithalatçı arasındaki güven konusudur. Birbirinden
mal alıp satmak isteyen ihracatçı ile ithalatçı farklı ülkelerde yerleşik bulunmaktadır; birbirlerini belkide hiç tanımazlar,
farklı dilleri konuşur, farklı paraları kullanırlar. Birbirlerinin ticari ve mali güvenirliği konusundan da yeterli bilgi sahibi
olmayabilirler. Bir taraf sorumluluğunu yerine getirmediği takdirde diğerinin onu zorlamasının güç olacağı bilinmektedir.
Kısacası, tarafların birbirlerine güvenmediklerini söylemek her zaman doğru olmasa bile, ihtiyatlı davranmalarını
gerektirecek birçok neden bulunmaktadır.
İşlemler uzak mesafeler arasında yapıldığından, iç ticaretteki gibi bir taraf malı teslim ederken diğer tarafın aynı
anda ona ödemede bulunması söz konusu değildir. İthalatçı, kendisini güvenceye almak için, önce malı devralmayı, daha
sonra ödemeyi yapmayı arzularken, ihracatçı açısından en önemli yol, ödemenin peşin yapılması, malın sonra
gönderilmesidir.
Yabancı ülkede yerleşik karşı tarafa güvenememe sorunu, dış ticaret işlemine bir bankanın aracılık etmesi ile
çözümlenir. Normal olarak bankanın güvenirliliği bireysel ithalatçı ve ihracatçıya göre daha yüksektir. banka ihracatçıya,
ithalatçı adına ödemeyi yapacağı güvencesini verir; ithalatçıya da ihracatçının istenen nitelikte malı kendisine
göndereceğini garanti eder. Böylece ihracatçının malı güven içinde göndermesi, ithalatçının da kuşku duymadan
ödemede bulunması sağlanmış olur. O bakımdan, bankalar adeta dış ticaretin ayrılmaz bir parçası durumundadır. Dış
ticarette farklı ödeme yöntemleri vardır. Ve bunların hangisinin kullanılacağı, mal ve sektör bazında yerleşik geleneklere,
alıcı ile satıcı arasındaki güvenin derecesine, ülkenin genel politikasına, nakit ödeme gücüne vb. faktörlere bağlıdır.
Uluslararası Pazarlara Giriş Şekilleri:
YanıtlaSilUluslararası pazarlara girmeyi düşünen bir işletme, her şeyden önce satacağı ürünün niteliklerini, dış pazarla ilgili çevre faktörlerini ve sahip olduğu diğer işletme içi kaynaklarını gözönünde bulundurmak zorundadır. Pazarlamada karşılaşabileceği riskin derecesine göre işletme, aşağıda sıralanan dış pazara giriş şekillerinden birisini seçip uygulayabilir.
Bunlar;
1. İhracat
- Dolaylı ihracat
- Dolaysız ihracat
2. Lisans verme
3. Ortak girişimde bulunma
4. Doğrudan dış ülkelerde yatırım yapma