26 Ekim 2013 Cumartesi
BUHRANLI YILLAR VE SONRASI
Avrupalı yatırımcılar paralarını altın karşılığı para basmayı sürdüren ortamda ABD bankalarına yollamışlar ve newyork yeni dünya finans merkezi olmuştur. 24 Ekim 1929’da borsa çökmüş ‘kara Perşembe’ olarak bilinen bu tarihte borsada 4milyar doların üzerinde kayıp yaşanmış, 4000 banka batmıştır. Ekonomi daralmış.
Türkiye lirasının sterlini karşısında değer kaybetmesi sonucu 20 şubat 1930’da Türk Parasının kıymetini koruma hakkında kanun çıkarılmıştır.
T.C Merkez Bankası kurulmuştur.
1930 Ankara’da Birinci Sanayi Kongresini düzenlemiştir.
DEVLETÇİLİK DÖNEMİ UYGULAMALARI
• Korumacılık
• Özel teşvik
• Devlet eliyle kurulması
Türkiye sanayi kredi bankası(TSKB) görevleri;
Sanayi kuruluşlarına kredi sağlamak
Milli sanayinin hammadde sağlamasına aracı olmak
Sanayicilere verilecek teşvikte aracılık etmek
Küçük üretici ve kooperatiflere hammadde ve kredi gibi olanak sağlamak olarak tanımlanır.
Sümerbank 1933 yılında sanayi ve bankacılık hizmetlerini yerine getirmek için kurulmuştur.
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı (BBYSP)
YanıtlaSilBirinci beş yıllık planda 3 hedef gözetilmiştir:
- Birincisi, eldeki tüm sermayenin mümkün olduğu kadar sanayi sektörüne aktarılması veya sanayileşme için kullanılması öngörülmüştür.
- İkinci olarak, özel girişimciliğin nispeten zayıf olduğu ülkemizde daha çok sayıda kamu iktisadi kuruluşunun oluşturulması, sanayileşmede devletin öncülüğü ilkesi açısında uygun görülmüştür.
- Sonuncu ve en önemli hedef ise, Türkiye'de ham maddesi bulunan üretim alanlarında, temel sanayilerin kurulması amaçlanmıştır.
Atatürk'ün devletçilik kavramı hakkındaki görüşleri: fertlerin hususi teşebbüslerini esas tutmak fakat büyük bir milleti geniş bir memleketin bütün ihtiyaçlarını ve birçok şeylerin yapılmadığını göz önünde tutarak memleket iktisadiyatını devletin eline alması
YanıtlaSilTÜRKİYE SANAYİ KREDİ BANKASININ GÖREVLERİ :
YanıtlaSil1) Sanayi kuruluşlarına kredi sağlamak
2) Milli sanayinin hammadde sağlamasına aracı olmak
3) Sanayicilere verilecek her türlü teşvik için aracılık etmek
4) Küçük üretici ve kooperatiflere hammadde ve kredi sağlamak.
Birinci beş yıllık sanayi planında sanayileşmenin başlatılacağı alanlar
YanıtlaSil1) Mensucat sanayi(pamuk, kendir, yün)
2) Maadin sanayi(demir, kok kömürü, bakır, kükürt)
3) Selüloz sanayi(selüloz-kağıt ve karton, suni ipek)
4) Seramik sanayi(şişe, cam ve porselen)
5) Kimya sanayi(zaç yağı, klor, sudkostik, süper fosfat)
Planda 5 ana grupta Sanayileşmenin başlatılması öngörülmüştür:
YanıtlaSil1. Mensucat Sanayi (pamuk, kök kömürü, bakır kükürt)
2. Maadin Sanayi ( demir, kök kömürü, bakır, kükürt)
3. Selüloz Sanayi (selüloz-kağıt ve karton, suni ipek)
4. Seramik Sanayi (şişe, cam ve Porselen)
5. Kimya Sanayi (zaç yağı, klor, sudkostik, süper fosfat)
1929 Buhran Yılları ve Sonrası;
YanıtlaSil29 Ekim 1929'de ABD'de yaşayan ekonomik kriz sonrasında başlayan süreç tüm dünyayı iktisadi açıdan büyük bir çıkmaza sı-okmuş ve bu bunalım ülkemizi de derinden etkilemiştir. 1930 yılı, Cumhuriyet dönemi Türk ekonomisinde bir dönüm noktasıdır. 1929 Krizi sonrasında tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de , devletçi, müdahaleci ve korumacı politikalar uygulanmaya başlanmıştır.
29 Ekim 1929'de ABD'de yaşanan ekonomik kriz sonrasında başlayan süreç tüm dünyayı iktisadi açıdan büyük bir çıkmaza sokmuş ve bu bunalım ülkemizi de derinden etkilemiştir.1930 yılı,Cumhuriyet dönemi Türk ekonomisinde bir dönüm noktasıdır.1929 krizi sonrasında tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de,devletçi,müdahaleci ve korumacı politikalar uygulanmaya başlanmıştır.1.Dünya savaşı öncesinde uygulana altın standardı,yani altın karşılığında kağıt para basılması ve döviz kurunun da altın kuru üzerinden hesaplanıyor olmasına olmasına dayanan sistem,savaş sonrası Avrupa ülkelerinde terk edilmiştir.Savaş sonrası paraya şiddetle ihtiyaç duyan Avrupa ülkeleri karşılıksız para basmışlar ve neticede enflasyon yaşanmaya başlanmıştır.Bu ortamda Avrupalı yatırımcılar paralarını altın karşılığı para basmayı sürdüren ABD bankalarına yollamışlar ve New York yeni dünya finans merkezi olmuştur.
YanıtlaSilBUHRANLI YILLAR VE SONRASI
YanıtlaSilAvrupalı yatırımcılar paralarını altın karşılığı para basmayı sürdüren ortamda ABD bankalarına yollamışlar ve newyork yeni dünya finans merkezi olmuştur. 24 Ekim 1929’da borsa çökmüş ‘kara Perşembe’ olarak bilinen bu tarihte borsada 4milyar doların üzerinde kayıp yaşanmış, 4000 banka batmıştır. Ekonomi daralmış.
Türkiye lirasının sterlini karşısında değer kaybetmesi sonucu 20 şubat 1930’da Türk Parasının kıymetini koruma hakkında kanun çıkarılmıştır.
T.C Merkez Bankası kurulmuştur.
1930 Ankara’da Birinci Sanayi Kongresini düzenlemiştir.
DEVLETÇİLİK DÖNEMİ UYGULAMALARI
• Korumacılık
• Özel teşvik
• Devlet eliyle kurulması
Türkiye sanayi kredi bankası(TSKB) görevleri;
Sanayi kuruluşlarına kredi sağlamak
Milli sanayinin hammadde sağlamasına aracı olmak
Sanayicilere verilecek teşvikte aracılık etmek
Küçük üretici ve kooperatiflere hammadde ve kredi gibi olanak sağlamak olarak tanımlanır.
Sümerbank 1933 yılında sanayi ve bankacılık hizmetlerini yerine getirmek için kurulmuştur.
BİRİNCİ BEŞ YILLIK SANAYİ PLANI
1) Mensucat sanayi(pamuk, kendir, yün)
2) Maadin sanayi (demir, kok kömürü, bakır, kükürt)
3) Selüloz sanayi(karton, süni ipek)
4) Seramik sanayi(şişe, cam ve porselen)
5) Kimya sanayi(zaç yağı, klor, fosfat)
1927 yılında Yüksek Ziraat Enstitüsü kurulmuştur.
Devlet üretim çiftlikleri kurulmuştur.
1923-1938 dönemi devletin mali disipline kavuşturulması ve ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi çağdaşlaşmanın ön şartı olarak kabul edilmiştir. TBMM adına bütçeyi kontrol etmek üzere DİVAN-I MUHASEBAT(sayıştay) kurulmuştur.
3 Ağustos 1924’de Türkiye Cumhuriyeti sözcükleriyle 10 kuruşluk ilk madeni para basılmıştır.
DÖNEMİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Özel yerli yabancı sermayenin teşebbüs gücünün yetersizliği, sanayileşme ve kalkınmada düzenleyici, destekleyici ve koruyucu etkinliği olan, 1930’lu yıllarda başta Sümerbank ve Etibank kamu kuruluşu eliyle mücadeleci ve yatırımcı konuma getirilmiştir.
Birinci beş yıllık sanayi planında 5 ana grup vardır. bunlar;
YanıtlaSil1) mensucad sanayi ( pamuk, kendir, yün )
2) maadin sanayi ( demir, kok kömürü, bakır, kükürt )
3) selüloz sanayi ( selüloz-kağıt ve karton, suni ipek )
4) seramik sanayi ( şişe, cam ve porselen )
5) kimya sanayi ( zaç yağı, klor, sudkostik, süper fosfat )
29 Ekim 1929'de ABD'de yaşanan ekonomik kriz sonrasında başlayan süreç tüm dünyayı iktisadi açıdan büyük bir çıkmaza sokmuş ve bu bunalım ülkemizi de derinden etkilemiştir.1930 yılı,Cumhuriyet dönemi Türk ekonomisinde bir dönüm noktasıdır.1929 krizi sonrasında tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de,devletçi,müdahaleci ve korumacı politikalar uygulanmaya başlanmıştır.1.Dünya savaşı öncesinde uygulana altın standardı,yani altın karşılığında kağıt para basılması ve döviz kurunun da altın kuru üzerinden hesaplanıyor olmasına olmasına dayanan sistem,savaş sonrası Avrupa ülkelerinde terk edilmiştir.
YanıtlaSil1923-38 DÖNEMİ MALİ OLAYLARI
YanıtlaSilMali disiplinin kurulması ve uygulanması çok önemli olmakla beraber,asıl önemli olan kurumsal düzenlemeleri gerçekleştirmektir.Bir yandan bütçe dengesi sağlanırken,diğer taraftan mükellef üzerindeki vergi yükleri azaltılmalıdır.1924 Anayasası ile bütçe hakkı T.B.M.M.'ye verilmiş,böylece hükümetin bütçe üzerindeki tasarrufları sınırlanmıştır.1927 yılında Genel Muhasebat Kanunu çıkarılmak suretiyle mali disiplin temel gereği yerine getirmiştir.T.B.M.M.adına bütçeyi kontrol etmek üzere Divan-ı Muhasebat
( sayıştay) kurulmuştur.
BİRİNCİ BEŞ YILLIK SANAYİ PLANI
YanıtlaSil1) Mensucat sanayi(pamuk, kendir, yün)
2) Maadin sanayi (demir, kok kömürü, bakır, kükürt)
3) Selüloz sanayi(karton, süni ipek)
4) Seramik sanayi(şişe, cam ve porselen)
5) Kimya sanayi(zaç yağı, klor, fosfat)
1927 yılında Yüksek Ziraat Enstitüsü kurulmuştur.
Devlet üretim çiftlikleri kurulmuştur.
1923-1938 dönemi devletin mali disipline kavuşturulması ve ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi çağdaşlaşmanın ön şartı olarak kabul edilmiştir. TBMM adına bütçeyi kontrol etmek üzere DİVAN-I MUHASEBAT(sayıştay) kurulmuştur.
3 Ağustos 1924’de Türkiye Cumhuriyeti sözcükleriyle 10 kuruşluk ilk madeni para basılmıştır.
1923-1929 dönemi
YanıtlaSil1924 anayasası ile özel mülkiyetin güvence altına alınması ve 1926 yılındda yeni Medeni Kanunun kabulüyle taşınmaz mallarda özel mülkiyet rejimiyle bağdaşmayan bütün unsurların tasfiyesi atılımlarıdır.
1925 yılında çıkarılan bir kanunla tüccar ve sanayicilerin Ticaret ve Sanayi Odaları'nda örgütlenmelerine zemin hazırlamıştır.
Birinci beş yıllık planda 3 hedef gözetilmiştir:
YanıtlaSil1.Birincisi eldeki tüm sermayenin mümkün olduğu kadar sanayi sektörüne aktarılması veya sanayileşme için öngörülmüştür.
2. İkinci olarak özel girişimciliğin nispeten zayıf olduğu ülkemizde daha çok sayıda kamu iktisadi kuruluşunun oluşturulması, sanayileşmede devletin öncülüğü ilkesi açısından uygun görülmüştür.
3. Sonuncu ve en önemli hedef ise Türkiye de ham maddesi bulunan üretim alanlarında temel sanayilerin kurulması amaçlanmıştır.
1929 buhran yılları ve sonrası
YanıtlaSil29 Ekim 1920 de ABD de yaşanan ekonomik kriz sonrasında başlayan süreç tüm dünyayı iktisadi açıdan büyük bir çıkmaza sokmuş ve bu bunalım ülkemizi de derinden etkilemiştir. 1.Dünya savaşı sonrası paraya ihtiyaç duyan Avrupa ülkeleri karşılıksız para basmışlar ve enflasyon yaşanmaya başlamıştır. 24 Ekim 1929 da borsa çökmüştür.( kara perşembe olarak bilinen bu tarihte borsada 4 milyar doların üzerinde kayıp yaşanmış, kriz sürecinde 4.000 banka batmıştır.)
1923-1938 arası tarım politikaları
YanıtlaSilCumhuriyet döneminde elde edilen ilk kazanım, uzun süre imparatorluğun aczini fırsat bilerek türeyen eşkiyalardan kurtulmaktır. Böylece çiftçi kendisini doğrudan işine verebilecek bir ortam bulmuştur.
17 Şubat 1925te aşar vergisi kaldırılmıştır. Vergiler dışında tarıma önemli teşviklerde getirilmiştir. 1927 yılında Yüksek Ziraat Enstitüsü kurulmuştur. Devlet Üretim Çiftlikleri kurulmuştur.
:)İKTİSAT KONGRESİ’nde tartışmalarda sanayi gurubunun taleplari
YanıtlaSilSanayi Gurubunun Taleplari;
*Koruyucu gümrük vergileri yoluyla sanayinin korunması ve bu sanayi için ithal olunacak mallara muhafiyet tanınması ,
*Sanayinin teşvik edilmesi,
*Ulaştırmada ucuz tarifelerin uygulanması,
*Sanayicilere kredi olanaklarının artırılması ,
*Sanayi için gerekli eleman yetiştirecek teknik okullar açılması.
İKTİSAT KONGRESİ’nde tartışmalarda çiftçi gurubunun taleplari
YanıtlaSilÇiftçi Gurubunun Taleplari;
*Aşarın kaldırılması,
*Tütün ekimi ve ticaretin serbest bırakılması,
*Tarımsal kredinin düzene sokulması,
*Yol vergisi gelirinin şose yapımında harcanması,
*Orman köyleri ile ilgilenilmesi ,
*Hayvan hastalıkları ile ilgilenilmesi ,
*Göllerde balık üretilmesi,
*tarım alet ve makinalarının standartlaştırılması,
*tamir atölyelerinin kurulması
Ekonomisinde kurtuluş savaşı dönemindeki DIŞ BORÇLAR hakında bilgi
YanıtlaSilKurtuluş savaşı dönemindeki parasal kaynaklar arasında dış ülkelerden alınan yardımlarında üyük önemi vardır.u yardımların arasında en büyük meblağ olmasa da en önemli rolü Sovyetler birliğinden gelen yardımlar olmuştur.
Yardımlar Sivas Kongresinden sonra başlanmıştır.Sovyetler Birligi ,Kurtuluş savaşı boyunca 1921 ve 1922 yıllarında ANKARA’YA toplam 11.000.000 altın Rublelik yardım yapmıştır.Ayrıca çok önemli ölçüde silah ve cephane yardımıda yapmışlardır.
BBYSP Birinci Beş Yıllık Sanayi Planlaması
YanıtlaSilPlanda beş ana grupta sanayileşmenin başlatılması ön görülmüştür:
1.Mensucat Sanayi(pamuk,kendir,yün)
2.Maadin Sanayi(demir,kok kömürü,bakır,kükürt)
3.Selüloz Sanayi(selüloz-kağıt ve karton,suni ipek)
4.Seramik Sanayi(şişe,cam ve porselen)
5.Kimya Sanayi(zaç yağı,klor,sudkostik,süper fosfat)
BBYSP'nin toplan yatırım miktarı 43 milyon 500 bin TL'dir.Yatırımların 41 milyon 553 bin TL'lik kısmı Sümerbank,2 milyon 400 bin TL'lik kısmı Türkiye İş Bankası tarafından karşılanacaktır.
Birinci 5 yıllık sanayi planındaki sanayileşmenin ön görülen 5 şekli ;
YanıtlaSil1-Mensucat sanayi (pamuk,kendir,yün)
2-Maadin Sanayi(demir,bakır,kükürt)
3-selüloz sanayi(selüloz-kağıt-karton,suni ipek)
4-seramik sanayi(şişe,cam ve porselen)
5-kimya sanayi(zaç yağı,klor,süper fosfat)