EŞYANIN GÜMRÜK KIYMETİ

                                           

GÜMRÜKLERDE KIYMET TESPİTİ VE UYGULANAN YÖNTEMLER

Gümrüklerde kıymet tespiti GATT anlaşmasının 7.maddesinin uygulanmasına ilişkin anlaşma çerçevesinde yapılmaktadır. Türkiye söz konusu anlaşmayı 1988 yılında kabul etmiş olup anlaşma hükümleri 12.02.1994ten itibaren uygulanmaya başlanmıştır.

İTHAL EŞYANIN GÜMRÜK KIYMETİ NEDİR?

İthal eşyası üzerinden advalorem sisteme göre gümrük vergisinin hesaplanmasına esas teşkil edecek eşya kıymetini ifade etmektedir. Gümrük kıymeti aşağıda yer alan yöntemlerin sırasıyla uygulanması sonucunda tespit edilir:

1-)satış bedeli yöntemi

2-)aynı eşyanın satış bedeli yöntemi

3-)benzer eşyanın satış bedeli yöntemi

4-)indirgeme yöntemi

5-)hesaplanmış kıymet yöntemi

6-)son yöntem

SATIŞ BEDELİ YÖNTEMİ; ithal eşyanın kıymeti eşyanın satış bedelidir.satış bedeli ise Türkiye’ye ihraç amacıyla yapılan satışta gümrük kanunu uyarınca gerekli düzeltmelerin yapıldığı fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır. Gümrük mevzuatında gümrük kıymetine ilave edilmesi gereken(+) ve gerekmeyen(-) unsurlar belirtilmiştir. İlave edilmesi gereken unsurlar;

Eşyanın fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına dâhil edilmemiş anacak alıcı tarafından üstlenilen komisyonlar (satın alan komisyonları hariç) royalti ve lisans ücretleri giriş liman yâda mahaline kadar yapılan navlun ve sigorta giderleri gibi çeşitli ücret ve giderleridir. Eşyanın kıymetine gümrük mevzuatında belirtilenler dışında hiçbir ilave yapılmaz.

AYNI EŞYANIN SATIŞ BEDELİ YÖNTEMİ; ithal eşyasının kıymetinin satış bedeli yöntemine göre belirlenemediği durumlarda gümrük kıymeti Türkiye’ye aynı veya yakın bir tarihte ihraç amacıyla satılan aynı eşyanın satış bedeli yöntemine göre tespit edilir.aynı eşya; fiziksel özellik kalite ve tanındığı özellikleri dahil olmak üzere her hususta aynı olan ve aynı ülkede üretilmiş olan eşyayı ifade eder.

BENZER EŞYANIN SATIŞ BENDELİ YÖNTEMİ; ithal eşyasının kıymetinin satış bedeli yöntemine ve aynı eşyanın bedeline göre belirlenemediği durumlarda: gümrük kıymeti Türkiye’ye aynı veya yakın bir tarihte ihraç amacıyla satılan benzer eşyanın satış bedeli yöntemine göre tespit edilir. Benzer eşya: her hususta aynı olmamakla birlikte aynı işleri görmelerini ve ticari olarak birbirlerini ikame edebilmelerini mümkün kılan benzer özellik ve benzer unsurları bulunan ve aynı ülkede üretilmiş olan eşyayı ifade eder.

İNDİRGEME YÖNTEMİ; kıymeti belirlenecek eşyaya ya da aynı veya benzer eşyaya Türkiye’de ithal edildiği hal ve durumda satılmışsa bu yönteme göre ithal eşyasının gümrük kıymetinin belirlenmesinde bu eşyanın ya da aynı veya benzer eşyanın ithalatçı tarafından yurt içinde müstakil kişilere aynı veya yakın bir tarihte yapılan en büyük miktardaki satışına ait birim fiyat esas alınır.

HESAPLANMIŞ KIYMET YÖNTEMİ; hesaplanmış kıymet aşağıdaki unsurların toplamından oluşur:

a-      İthal eşyasının üretiminde kullanılan malzeme ve yapılan imalat veya diğer imal işlemlerinin bedel veya kıymetleri

b-      Türkiye’ye ihraç edilmek üzere ihraç ülkesindeki üreticiler tarafından üretilen kıymeti belirlenecek eşya ile aynı sınıf ve ya cins eşyanın satıcısında mutat olan kar  ve genel giderlere eşit bir tutar

c-      İthal eşyasını giriş liman ve mahaline kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme boşaltma elleşme giderleri ve nakliye ve sigorta giderleri

SON YÖNTEM; ilk 5 yönteme göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti; gümrük tarifeleri ve ticaret genel anlaşmasının 7. Maddesinin ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin anlaşmanın esaslarına ve genel hükümlerine uygun yöntemlerle ve Türkiye’de mevcut veriler esas alınarak belirlenir.

                                                            YAZAR: SELİN ULUDAĞ